Wie heeft er niet eens dromend naar de lucht gestaard wanneer er tegen een ondergaande zon het silhouet van een luchtballon statig voorbij zweeft. En als je er even bij stil staat, zul je beseffen dat het alle keren dat je zo’n luchtballon voorbij zag komen zacht, rustig weer was. Een deel van de magie van een luchtballon is het feit dat hij niet door straalmotoren of propellers wordt aangedreven. Een ballon zweeft door de lucht en wordt aangedreven door de wind. De wind bepaalt daarbij, samen met de weersomstandigheden, de snelheid waarmee de ballon vaart, de afstand die wordt afgelegd en wat de eindbestemming wordt.
Je bent niet overgeleverd, maar je maakt met een ballonvaart wel op een unieke manier gebruik van de elementen. Toch heeft niemand de elementen echt in de hand en het kan dan ook gebeuren dat een ballonvaart op het geplande moment niet door kan gaan en uitgesteld moet worden, omdat de weersomstandigheden niet goed zijn. Vaak gaat een ballonvaart gewoon door, maar het is zeker niet ongewoon dat er een nieuwe datum geprikt moet worden. Ballonvaren is namelijk de meest weersafhankelijke buitenactiviteit die er is. Wanneer kan een ballonvaart niet door gaan? Daarbij spelen een aantal verschillende factoren een rol.
Een strak blauwe lucht is geen garantie
Als de lucht helder en strak blauw is, wil dat niet altijd zeggen dat een ballonvaart ook door kan gaan. Een ballonvaarder heeft een zeer uitgebreide meteorologische opleiding gevolgd en weet daardoor precies waarop gelet moet worden. Zo kan het ondanks het heldere weer toch te hard waaien. De ballonvaarder kijkt daarbij naar een speciale ballonvaartverwachting waar op een gedetailleerde manier de hoogtewinden worden weergeven. Ook wordt er gekeken of er kans is op de ontwikkeling van regen- of onweersbuien of dat er laaghangende bewolking het land binnen trekt.
De temperatuur
Het is voor een luchtballon gebruikelijk om tussen april en oktober te varen. Ballonvaren kan het hele jaar door, maar tussen april en oktober is het seizoen. Anders dan vaak gedacht wordt komt dat vooral door de gunstige weersomstandigheden in die periode en niet doordat de temperatuur in de winter te laag is. Het principe van een luchtballon is immers simpel: warme lucht is lichter dan koude lucht en stijgt dus op. In theorie kost het dus minder moeite om op een koude dag de lucht in de ballon warmer te maken dan de buitenlucht, dan in de zomer.
Sterker nog, tijdens een hittegolf kan het zó heet worden dat het teveel moeite kost om de lucht in de ballon voldoende te verhitten ten opzichte van de buitenlucht. Ook comfort speelt natuurlijk een rol. Bij CuliAir wordt genoten van een gastronomisch diner, en dan moet de temperatuur wel aangenaam blijven. Wanneer de temperatuur zo laag is, dat het niet langer comfortabel is, of wanneer het door extreme hitte zo heet is dat het teveel energie kost om de luchtballon op te laten stijgen, zal de ballonvaart verplaatst worden.
Wind
Een heteluchtballon vaart het best bij een stabiele en lichte wind van windkracht 1 á 2. Naarmate de windkracht toeneemt wordt het steeds moeilijker om de ballon met lucht te vullen en wordt de kracht op de luchtballon langzaamaan te groot. De grens ligt bij windkracht 3. Dit herken je aan een goed voelbare wind, die aan de kust zelfs best fris kan zijn. Bij windkracht 4 of hoger zal de ballonvaart altijd worden verplaatst.
In sommige gevallen kan ook de windrichting roet in het eten gooien. De luchtballon kan immers niet bestuurd worden en vaart met de wind mee. Daarbij moet rekening worden gehouden met de landingsmogelijkheden die zich aandienen. Als dit niet goed uitkomt, zal er eveneens verplaatst moeten worden.
Regen
Wanneer je naar buiten kijkt en het regent, zie je de bui waarschijnlijk (letterlijk) al hangen. Hoewel je in een luchtballon enige bescherming hebt door de ballon boven je, kan de regen van opzij toch de passagiers flink nat maken. Bovendien kan de regen vanaf de ballon naar beneden de mand inlopen, wat ook niet fijn is. Daarnaast kan de regen die op de ballon valt de lucht sneller doen afkoelen, waardoor de branders vaker gebruikt moeten worden om de lucht weer op te warmen. Hoe zwaarder de regen, hoe meer de lucht weer opnieuw verwarmd moet worden. De hoeveelheid propaangas die daarvoor wordt gebruikt is beperkt. Omdat de regen de ballon ook nog eens zwaarder maakt kan zo niet langer de afstand worden gevlogen die we graag willen.
Onweer
Het behoeft waarschijnlijk geen uitleg, maar bij onweer wordt een ballonvaart altijd geannuleerd. Onweer hoeft niet altijd op de vertrekplaats- of in de nabije omgeving daarvan – te zijn om roet in het eten te kunnen gooien. De omstandigheden worden tot op een afstand van zestig kilometer beïnvloedt in het geval van een onweersbui. Het komt er op neer dat wanneer het in Arnhem onweert, een ballonvaart vanaf Utrecht niet door kan gaan.
Zicht
Een luchtballon valt onder het zichtvliegverkeer. De regels voor zichtvliegverkeer schrijven voor dat het zicht minimaal 500 meter verticaal- en 8 kilometer horizontaal vrij moet zijn. Wanneer dat niet het geval is, zal de luchtballonvaart verplaatst moeten worden.
Wat gebeurt er als de ballonvaart niet door kan gaan?
Het kan helaas dus voorkomen dat een luchtballonvaart een keer, of zelfs meerdere keren niet door kan gaan. We hebben jammer genoeg geen invloed op de weersomstandigheden. Je wordt op de dag van de ballonvaart telefonisch benaderd over het al dan niet doorgaan van de vlucht. Je hoort dan, wanneer de vlucht doorgaat, ook details over de vertreklocatie. Wanneer de vlucht niet doorgaat ontvang je een vouchercode om een nieuwe datum te reserveren. Meer informatie over het programma en antwoorden op de meest gestelde vragen kun je lezen op de FAQ pagina.